AKP’de seçim yenilgisi muhasebesi ve ardından yönetimde değişim

4 Nisan 2024 Hayati Karagöz0

Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP), seçim yenilgisine ilişkin muhasebe süreci başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında salı günü toplanan Merkez Yürütme Kurulu’nda(MYK) toplantısında yenilginin temel nedenleri tespit edildi.

Bu nedenler, “ekonomik kriz, yanlış aday tercihi ve son ana kadar ek zam sözü bekleyen emeklilerin bu beklentilerinin karşılanamaması” olarak sıralandı.

AKP kulislerinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın parti yönetimi ve kabinede değişikliğe gideceği beklentisi yüksek. Erdoğan’ın MYK toplantısında özeleştiri yaptığı bilgisi basına servis edilmişti.

Parti kaynaklarına göre MYK toplantısında alınan karar doğrultusunda, seçim yenilgisinin nedenleri kurulacak komisyonlar aracılığıyla detaylı analiz edilecek, yani bir anlamda “hasar tespiti” yapılacak. Ardından da Erdoğan, parti yönetimi ve kabinede kapsamlı değişikliğe gidebilir.

İktidar partisinde, seçimlerden önce, ekonomik kriz ve emeklinin beklentisinin karşılanmaması nedeniyle, seçmenin tepkisel olarak yerel seçimlerde kendilerine bir fatura kesebileceği tahminleri yapılıyordu.

CHP’yi birinciliğe taşıyacak bir seçim sonucu ise, küçük bir ihtimal dahilinde bile görülmüyordu. Hatta İstanbul, Antalya gibi kentlerin CHP’den “geri alınacağı” hesabı yapılıyordu.

O nedenle şimdi parti kulislerinde 31 Mart seçim sonuçlarının, Erdoğan ve parti yönetimini de şaşırtan, “kötü bir sürpriz” olduğu yorumu yapılıyor.

‘Tablo 1 hafta-10 günde değişti’

Gerek MYK, gerekse parti içinde dar gruplarla yapılan değerlendirmelere göre parti yönetimini de şaşırtan sonuçların nedeni, kamuoyu anketlerinde ve sahadan alınan izlenimlerde böyle bir yenilgi tablosunun öngörülememesi.

Parti kurmayları seçmenin oylamanın “1 hafta- 10 gün öncesinde tutum değiştirdiğini dile getiriyor. Bunun en önemli nedeni olarak da, emeklinin “ek zam” beklentisinin karşılanmaması gösteriliyor.

Bazı parti yöneticilerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ankara ve İstanbul mitinglerinde emeklileri rahatlatacak düzenlemeler müjdesi vereceği beklentisi yarattığı düşünülüyor. Beklenti karşılanmayınca da emeklilerin tepki olarak ya sandığa gitmediği, ya boş oy kullandığı ya da farklı partiye oy verdiği düşünülüyor.

‘Tepkili seçmen, AKP’nin en güçlü rakibine yönlendi’

AKP kurmaylarına göre sandığa gitmeyen seçmenin en az yüzde 60’ı partili ve başka partiye de oy vermek istemediği için seçimden uzak durdu.

Sandığa giden tepkili veya muhalif seçmen ise kaybettirmek için AKP karşısındaki en güçlü adaya yöneldi.

İstanbul, Sivas, Adıyaman, Kastamonu gibi yerler bu nedenle kaybedildi. Parti kurmaylarına göre 31 Mart seçimlerinde, başkanlık sisteminin de getirdiği keskin ayrışma “üçüncü partilere şans tanımadı.”

‘Makro hizmet yapıyoruz ama vatandaşın cebine de bir şeyler girmeli’

İktidar partisi en çok yol, köprü, savunma sanayi gibi büyük projelerle övünüyordu.

Seçimden çıkan tablo sonrasında ise bazı parti kurmayları tarafından, ekonomik kriz nedeniyle bunalan seçmen için “makro hizmetlerin bir anlam ifade etmediği dile getiriliyor.“

“Makro anlamda hizmet yapıyoruz ama mikro anlamda da vatandaşın cebine bir şeyler girmeli. Yol, tünel yapıyorsun ama benzin fiyatı almış başını gitmiş, ücretleri yüksek, zaten o yolu kullanmıyor ki karşılık bulsun” özeleştirisi yapılıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Sadece oy kaybı değil, kan ve ruh kaybı da var

CHP’li belediyelerin sosyal yardımlarının bu nedenle karşılık bulduğu ve tepki oylarının yeni adresi olduğu vurgulanıyor.

Yapılan bir başta tespit ise bir kez partiden uzaklaşan seçmeni artık geri döndürmenin kolay olmayacağı, hatta bir bölümünün hiç dönmeyebileceği yönünde.

Hataların, eksiklerin gerçekçi ve doğru analizlerle belirlenmesinin bu nedenle önemli olduğuna vurgu yapılıyor.

‘Yanlış aday ve hatalı ittifak tercihleri kaybettirdi’

Bazı yerlerde aday tercihi seçim yenilgisinin başat nedenlerinden görülüyor.

Aday tespitinde, objektiflikten uzaklaşılması, yeterli veya gerçekçi saha ölçümlerinin yapılmamış olması, seçmenin yanlış adayda ısrara tepki göstermesi olarak değerlendiriliyor.

Yerel seçim sonuçları: “AKP seçmeni sandığa gitmedi, gecikmiş bir tepki gösterdi”

Ayrıca, Malatya’nın da aralarında bulunduğu bazı illerde, yeniden aday gösterilmeyen belediye başkanlarının çalışmamasının, oy kaybına neden olduğu ifade ediliyor.

Bir başka etken olarak ise MHP ile ittifak dışında kalan yerlerde, iki partinin çekişmesi nedeniyle CHP’nin aradan sıyrılması gösteriliyor. Kütahya, Amasya bunun en somut örneği gösteriliyor.

Parti ve kabinede değişiklik beklentisi

AKP yönetimine göre yenilginin birkaç değil, bölgelerin, illerin, ilçelerin durumuna göre “çoklu” nedenleri var.

Bu nedenle MYK’da, seçim yenilgisinin kurulacak komisyonlar tarafından detaylı analiz edilmesi kararı alındı.

Erdoğan Salı günkü MYK toplantısında, seçim yenilgisinde, genel merkez yönetimi, teşkilatlar ve adayların da payı bulunduğu değerlendirmesi yapmıştı.

Erdoğan’ın bu sözleriyle parti yönetimi ve teşkilatlarda değişime gideceği mesajı verdiği, bu değişikliğin kabineye de uzanabileceği öngörülüyor.

Ancak bazı parti kurmayları, Erdoğan’ın bu değişiklik için acele etmeyeceği, komisyonların seçim analizlerine ilişkin raporuna göre hareket edeceği tahminini dile getiriyor.

Kulislerde, MYK’da değiştirilecek isimlerin başında ise Teşkilat Başkanı Erkan Kandemir ve Yerel Yönetimler Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz gösteriliyor. Ancak bazı parti yöneticilerinin ise bu süreci beklemeyip, “görevden aflarını” istemelerinin de sürpriz olmayacağı belirtiliyor.